سواد رسانه‌ای؛ ابزار لازم در عصر انفجار اطلاعات!

رسانه بازنمایی می‌کند، در واقع نمی‌تواند بازنمایی نکند!

بازنمایی

رسانه کارش بازنماییه! بیاید اول ببینیم اصلا بازنمایی یعنی چی؟

"بازنمایی یعنی نشان دادن واقعیت به شکلی خاص" یا شاید بشه اینجوری هم گفت که "بازنمایی یعنی نشان دادن بخشی از واقعیت بر اساس خواست بازنماکننده". حالا منظور از این تعاریف چیه؟

فکر کنید شما یک دوربین دارید که میخواید با استفاده از اون عکاسی کنید. در موقعیتی قرار می‌گیرید که یک اتفاق خاصی رو به روی شما به جریان می‌افته. دیگه وقتشه؛ شروع کنید به عکس گرفتن! از چه قسمت‌هایی از اون اتفاق عکس می‌گیرید؟ چجوری عکس می‌گیرید؟ دوربین‌تون رو برای عکاسی، به کدوم سمت از اتفاق می‌برید؟ از چه زاویه‌ای عکاسی می‌کنید؟ این سوالات و امثالهم، همه دارن از بازنمایی شما می‌پرسن. شما مجبور هستید که با رسانه‌ای که در اختیارتونه، بازنمایی کنید. حالا ممکنه توی این بازنمایی‌کردن، شیطنت کنید و به شکلی واقعیت رو منعکس کنید که حتی یک برداشت معکوس از واقعیتِ رخ داده، وارد ذهن مخاطب بشه.

دقت کنید که با توجه به نکته‌ی آخری که ذکر شد، هر بازنمایی، تصویر نادرست از واقعیت نیست! بلکه ممکن هست که باشه.

ان‌شاءالله در قسمت‌های بعدی پیامدهای برخی از بازنمایی های خاص رو خواهیم دید و متوجه میشیم که برخی از همین بازنمایی‌ها گاهی ممکنه به کجا برسه...

۱۲ خرداد ۰۰ ، ۰۹:۲۸ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شهروز حسامی

پنج رکن سواد رسانه: فرستنده، پیام، مجرا، گیرنده و بستر

پنجگانه سواد رسانه

پنج رکن سواد رسانه‌ای یا پنج پایه‌ی ارتباط، از مفاهیم عجیب و سختی حکایت نمیکنه! شاید بشه گفت اگر به ارتباط‌های روزانه‌ی خودمون دقیق‌تر نگاه کنیم، متوجه میشیم ما هر روز با این پنج رکن سر و کار داریم! نام بردن از این پنج رکن و تفکیک اونها، میتونه در ادامه‌ی آموزش سواد رسانه‌ای کمک کننده باشه.  پس بریم سراغ‌شون:

 

فرستنده

اولین پایه‌ی برقراری یک ارتباط و ارسال پیام، فرستنده و آغازکننده‌ی ارتباط هست. طبیعتا تا کسی اقدام به ارسال پیام نکنه، ارتباطی هم شکل نمی‌گیره!

 

پیام

محتوایی که فرستنده برای دیگری ارسال میکنه، پیام نام داره که دومین رکن از پنجگانه‌ی سواد رسانه‌ای محسوب میشه. 

 

مجرا (یا کانال، یا رسانه)

فرستنده‌ی پیام، محتوای پیام خودش رو با استفاده از ابزاری به دیگری منتقل میکنه. این ابزار ارتباطی، مجرای ارسال پیامه. به این رکن، کانال یا رسانه هم میگن. وقتی ارتباط دو نفر رو در رو هست، مجرای ارتباطی‌شون هواست و وقتی با هم تلفنی صحبت میکنن، مجرای ارتباطی‌شون  تلفن و... است.

 

گیرنده

طبیعیه که فرستنده در حال رسوندن پیام خودش به فرد یا افراد دیگه‌ایه. این فرد یا افراد دیگه، گیرنده‌ی پیام هستن.

 

بستر (یا فرهنگ)

آخرین پایه و رکن در یک ارتباط، بستر یا فرهنگی هست که ارتباط در اون جریان پیدا میکنه. این بافت تاریخی و زمینه‌ی اجتماعی در یک ارتباط، میتونه به پیام ارسالی از سوی فرستنده معانی جدید و فرامتن ببخشه.

۱۰ خرداد ۰۰ ، ۱۰:۴۰ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شهروز حسامی

متن، زیرمتن و فرامتن در یک پیام رسانه‌ای کدام است؟

Nivea Ramadan Ad

خب در ادامه‌ی آموزش قبلی که به مفهوم پیام همبرگری و جایگاه متن، زیرمتن و فرامتن پرداختیم، در این مطلب قصد داریم که یه کمی زوم کنیم روی این سه مبحث اساسی متن، زیرمتن و فرامتن و هرکدوم رو به صورت جزئی درک کنیم.

 

 

متن چیست؟

متن (Text) همون قسمت ظاهری پیام رسانه‌ای‌ست. شاید بشه گفت اولین برخورد ما با یک پیام رسانه‌ای، با متن اونه. حالا این متن، در یک پیام نوشتاری، خود نوشته‌هاست؛ در یک فیلم سینمایی، تصاویر، قاب‌بندی‌ها و حرکات و... هست که در نگاه اول باهاشون مواجه میشیم. متن یک پیام، اصل تولید رسانه‌ای و گوشت همبرگر رسانه‌ای ماست و همه‌ی عناصر ملموس، مستقیم و آشکار رو در خودش جا میده.

 

زیرمتن چیست؟

وقتی ما در حال کشف پیام‌های پنهان و غیرمستقیم یک پیام‌رسانه‌ای هستیم، در واقع داریم زیرمتن (context) اون پیام رو بررسی می‌کنیم. تولیدکننده‌ی پیام، اون فنون رسانه‌ای و تکنیک‌های اثرگذاری غیرمستقیم بر مخاطب رو به عنوان زیرمتن پیام در پیام جا میده.

 

فرامتن چیست؟

لایه سوم پیام رسانه‌ای و نون بالایی همبرگر ما، فرامتن (pretext) هست. فرامتن خارج از متن پیام رسانه‌ای هست. فرامتن شامل اون شرایط محیطی، فرهنگی و عوامل بیرونی هست که بر درک پیام اثر میذاره. این لایه رو شاید بتونید با یه سری مثال بهتر درک کنید! مثلا عکسی که در ابتدای همین مطلب اومده رو ببینید. برند «NIVEA» به مناسبت ماه رمضان، تصویری از کرم NIVEA رو شبیه به یک ماه طراحی کرده! حالا این پیام رسانه‌ای توسط چه مخاطبانی به درستی درک میشه؟ مخاطبانی که با ماه رمضان و... آشنا باشن و بتونن برداشت درستی از تصویر کنن.

مثال بعدی برای مفهوم فرامتن، اتفاقیه که برای شرکت «جنرال موتورز آمریکا» افتاد. وقتی این شرکت برای اولین بار اتومبیل شورلت No Va رو به آمریکای جنوبی وارد کرد، خبر نداشت که عبارت No Va در زبان این قسمت از قاره‌ی آمریکا، چنین معنایی رو میده: (وسیله‌ای است که راه نمی‌رود.). این شرکت خودروسازی به سرعت نام این محصول رو در این بازار از (نوا) به (کاراییب) تغییر داد. 

۰۸ خرداد ۰۰ ، ۰۷:۳۰ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شهروز حسامی

پیام همبرگری چیست؟ / متن، زیرمتن و فرامتن

پیام همبرگری

نمیدونم تا حالا اسم مفهومی به نام پیام همبرگری رو شنیدید یا نه؛ ولی اگه نشنیدید هم نگران نباشید! چون قرار نیست با یک مفهوم عجیب و غریب و سخت رو به رو بشید. اصلا شاید بشه گفت اینکه ما نام همبرگر رو آوردیم وسط و قاطی بحث رسانه کردیم، برای این باشه که ساده‌تر قضیه رو جا بندازیم!

 

خب حالا بپردازیم به پاسخ این سوال که پیام همبرگری چیه و چه ارتباطی با متن، زیرمتن و فرامتن داره؟

شما یک همبرگر رو تصور کنید که سه لایه داره! یک لایه‌ی بالایی، یک لایه‌ی وسطی و یک لایه‌ی زیری.

لایه‌ی بالایی ما همون نون بالایی همبرگر هست.

لایه‌ی وسطی، گوشت همبرگر به همراه مخلفات داخل همبرگر رو شامل میشه.

و لایه‌ی زیری هم نون پایینی همبرگرمون هست.

 

حالا این ۳ لایه چه ربطی به رسانه و آموزش سواد رسانه‌ای داره؟ توی رسانه، ما هر «پیام رسانه‌ای» رو یکی از همین همبرگرهای سه لایه‌ای در نظر می‌گیریم! پیام رسانه‌ای میتونه یک پیام در بستر تلگرام باشه، یک پست اینستاگرامی باشه، یک توئیت در توئیتر باشه و... . هر کدوم از این موارد، به تنهایی یک پیام رسانه‌ای و یک پیام همبرگری‌اند!

لایه‌ی وسطی همبرگر ما که شامل گوشت و مخلفات همبرگر هست، همون متن پیام رسانه‌ای ماست!

لایه‌ی بالایی که نون رویی همبرگره، فرامتن پیام رسانه‌ایه.

و در انتها، لایه‌ی پایینی همبرگر، نقش زیرمتن رو داره.

 

سوال اینجاست که آیا تا به حال موقع دیدن یک پیام رسانه‌ای، به این نکته دقت کرده بودید که اون پیام، سه لایه مختلف رو درون خودش جا داده؟! توی پست بعدی، به تعریف هر لایه و موارد مرتبط با اونها خواهیم پرداخت. منتظر بمونید ؛)

۳۰ ارديبهشت ۰۰ ، ۰۷:۳۲ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شهروز حسامی

آموزش سواد رسانه ای با سید بشیر حسینی/ حالا فعلا اینو داشته باشید!

آموزش سواد رسانه ای با دکتر سید بشیر حسینی

احتمال داره شما هم بدونید که آموزش سواد رسانه ای فعلا در جامعه ما اوضاع خوبی نداره! شاید پرسش همین سوال از مردم که «سواد رسانه ای یعنی چی؟» و شنیدن پاسخ‌های مختلف و بعیدی که با اونها مواجه می‌شیم، سبب بشه سریع‌تر پی به این مسئله ببریم. در چنین وضعیتی، شاید این چند کلیپ منتشر شده مربوط به آموزش سواد رسانه‌ای توسط دکتر سید بشیر حسینی، بتونه یک دوای خیلی کوچیکی بر روی درد این سکوت یاددهی و یادگیری بگذاره. توی این پست قصد دارم این ویدیوها رو به اشتراک بذارم. ان‌شاءالله که مفید باشه.

 

قسمت اول:

 

 

قسمت دوم:

 

 

قسمت سوم:

 

 

قسمت چهارم:

 

 

قسمت پنجم:

 

 

۱۸ ارديبهشت ۰۰ ، ۱۷:۵۷ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شهروز حسامی